متن مصاحبه دکتر امید، رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی کشور در برنامه تلویزیونی شبکه افلاک
دانشگاه جامع علمی کاربردی، متولی نظام صلاحیت حرفهای است
حضور رئیس دانشگاه علمیکاربردی کشوردر برنامه تلویزیونی شبکه افلاک
دکتر امید :
دانشگاه جامع علمی کاربردی، متولی نظام صلاحیت حرفهای است
در حاشیه سفر رئیس دانشگاه جامع علمیکاربردی کشور به استان لرستان، دکتر امید با حضور در استودیوی شبکه استانی «افلاک» مهمان این برنامه تلویزیونی بود و به سوالات مجری آن پاسخ داد:
آیا جنابعالی اعتقاد دارید که در کنار ظرفیتهای بالای استان لرستان بویژه نیروی انسانی، به مدد فضا و امکانات آموزشی همچون امکانات آموزشی مترقی علمی کاربردی میتوانیم شاهد شکوفایی در استان باشیم؟
متأسفانه استان لرستان علیرغم بهرهمندی از جوانان با استعداد و ظرفیتهای موجود، به لحاظ نرخ بیکاری وضعیت خوبی ندارد. باوجود دانشگاههای متعدد در این استان، بویژه دانشگاه علمیکاربردی که زمینهساز آموزش مهارتهای خاص است، امیدواریم همکاران ما در این استان بتوانند از این ظرفیت کمک بگیرند و با کمک دولت، بخشی از این مشکل را برطرف نمایند.
در استان لرستان شاهد توسعه کمی مراکز آموزش علمیکاربردی استان هستیم، این وضعیت در کشور به چه صورت است؟
در یک مقطع زمانی که به هفت، هشت سال گذشته برمیگردد، سیاست وقت دانشگاه توسعه کمی بود، پیشبینی لازم هم برای وضعیت جمعیت کشور صورت نگرفت؛ در کشور بیش از 2 هزار و 500 واحد آموزش عالی شکل گرفت که مثبت نیست. به این دلیل که ظرفیتهای بسار زیادی در کشور ایجاد شده و این ظرفیتها خالی ماند؛ یعنی منابع هدر رفته است. در سال تحصیلی جاری در کشور حدود 1میلیون و 800 هزار ظرفیت پذیرش دانشجو داشتیم، درحالیکه دانشجویان واقعی متقاضی ما حدود 600 هزار نفر بود، یعنی به ازای هر دانشجو، 3 صندلی خالی وجود دارد. در دانشگاه علمیکاربردی 550 هزار صندلی داشتیم که بر اساس آخرین گزارش تا به امروز، حدود 150 هزار نفر تاکنون ثبتنام کردهاند که بااین شرایط، بیش از 400 هزار صندلی خالی مواجه هستیم که در این استان نیز همین مشکل وجود دارد.
امکان تجمیع مراکز آموزش علمیکاربردی وجود دارد؟
یکی از برنامههای ما همین موضوع است. به دلیل اینکه مراکز با کمبود شدید دانشجو مواجه هستند، امسال بهطور میانگین کشوری در هر مرکز 120 دانشجو ثبتنام کردهاند؛ این در حالی است که در سالهای گذشته این تعداد بین 300 تا 500 دانشجو بوده است. توصیه ما به مراکز علمیکاربردی وابسته به دستگاههای دولتی و بخش خصوصی اینست که در صورت کنار هم قرارگرفتن و تجمیع شدن، ضمن افزایش بهرهوری، موجبات ارتقاء کیفیت آموزش خود را فراهم آورند.
از بدو تأسیس دانشگاه جامع علمیکاربردی تاکنون، 1میلیون و 500 هزار نفر در مقاطع کاردانی، کارشناسی و تعداد محدودی کارشناسی ارشد و همچنین در دورههای تکدرس و تکپودمان دانشآموخته داشتهایم. درحالحاضر 500 هزار دانشجو در کشور داریم که جزء 3 دانشگاه پرجمعیت کشور هستیم. حدود 800 رشته در کاردانی و کارشناسی داریم که در استان لرستان، 161 رشته اجرا میشود، تعداد مراکز فعال در مهرماه 96، 850 مرکز آموزش علمیکاربردی در سراسر کشور است که از این تعداد 31 مرکز در استان لرستان فعالیت مینمایند. تعداد مدرسین این دانشگاه در سطح کشور هم 45 هزار نفر هستند.
در این دانشگاه جذب مدرس نداریم و فقط به افراد واجد شرایط اجازه تدریس در برخی از مراکز آموزش علمیکاربردی داده میشود و برای اولینبار از طریق فراخوان اقدام به جذب مدرس حقالتدریس کردیم که در استان لرستان نیز برای انتخاب 300 مدرس، 40 کارگروه تخصصی برای ارزیابی صلاحیت متقاضیان به تدریس تشکیل شد. امید ادامه داد: امسال 9 هزار نفر مدرس جدید در کشور اضافه میشوند. علاوه بر این، مدرسینی که از گذشته بهصورت حقالتدریس با دانشگاه همکاری میکردند و اکنون طی برنامه پالایش مدرسین دانشگاه امتیازات علمی لازم را احراز ننمایند، امکان ابطال کد مدرسی آنها وجود دارد.
ارزیابی شما از 25 سال فعالیت دانشگاه علمیکاربردی چگونه است؟
دانشگاه علمیکاربردی متأثر از سیاستهای کلان آموزش عالی نوساناتی داشته است. به نظر من در مقاطعی از این 25 سال از مسیر مأموریت اصلی خودش خارج شده که نمیتوان آنرا انکارکرد. هدف تأسیس این دانشگاه آن بود که دورههای مهارتی شغلمحور را در جوار صنعت و در محیط واقعی کار ایجاد کند؛ در یک مقطع زمانی این مجوزها به مراکزی داده شد که شرایط لازم را نداشتند که البته در تلاش هستیم که در این زمینه اصلاحات لازم صورت پذیرد. مشکل بعدی، عدم رعایت معیار مأموریتگرایی است. دانشگاه علمیکاربردی یک دانشگاه مهارتی است، یعنی مرکزی که در یک تخصص خاص تجربه داشته، باید در همان راستا به ارائه آموزش بپردازد و در چارچوب فعالیت خودش کارکند. هرچند مراکزی هستند که از مأموریت تعریف شده فاصله گرفتهاند. بهعنوان مثال، مراکز صنعتی که رشتههای هنری را تدریس میکنند، باید در اسرع وقت ساماندهی شوند. بااین نگاه، در سال 94، 16 هزار کدرشته محل در کشور داشتیم که این تعداد را در سال 96 به 8 هزار کدرشته محل کاهش دادیم. یعنی کدرشته محلهای غیرمأموریتی را از مراکز آموزش حذف کردیم.
در مجموع این دانشگاه در 25 سال فعالیت گذشته توانسته است با آموزش نیروی انسانی ماهر، بخشی از دانشآموختگان خود را در بخشهای مختلف تولید کشور تربیت کند. نکته مثبت دیگر اینکه، تقریباً در این دانشگاه حدود 75 درصد دانشآموختگان اشتغال دارند.
مدرک دنشگاه علمیکاربردی با مدرک سایر دانشگاههای کشور تفاوتی دارد؟
در زمان شکلگیری دانشگاه علمیکاربردی، یکی از اهداف این بود که کارکنان دستگاههای اجرایی، کارخانجات و صنایع بتوانند در این دانشگاه ادامه تحصیل بدهند و ضمن ارتقاء، گواهی مدرک نیز دریافت نمایند. از اینرو مدرک این دانشگاه از مدارک معتبر دانشگاههای دولتی است که هیچ فرقی با سایر دانشگاههای کشور ندارد.
باتوجه به اینکه هدف همه دانشگاهها در کشور یکی است، ولی اخیراً شاهد یک رقابت میان دانشگاهها هستیم، چقدر به آینده دانشگاه علمیکاربردی امیدوار هستید؟
دانشگاهها را میتوان به 2 دسته تقسمبندی کرد: دانشگاههایی که وظیفه تولید علم را دارند و دانشگاههایی که تربیت نیروی ماهر و کاردان را برعهده دارند و به دانشگاه نسل سوم معروف هستند و خیلی به مرزهای دانش عمل نمیکنند. دانشگاه علمیکاربردی، نقش و وظیفهای در گسترش علم ندارد و رشتههای آن در مقاطع کاردانی و کارشناسی، مهارتی هستند.
حدود 70 درصد از دانشجویان کشورهای پیشرفتهای مثل آلمان و خیلی از کشورهای اروپایی، در دانشگاههای مهارتی و علمیکاربردی تحصیل میکنند و 30 درصد در دورههای نظری تحصیل میکنند. متأسفانه در کشور ما بیش از 85 درصد آموزشهای ارائه شده در دوره نظری هستند و کمتر از 15 درصد هم در دورههای مهارتی. براساس قانون برنامه ششم، این 15درصد باید در سال 99 به 30 درصد برسد. بنابراین دانشگاه علمیکاربردی و دانشگاههای مهارتی کشور، نیاز جامعه هستند و قطعاً نقش خیلی مهمی در توسعه کشور و تأمین مشاغل دارند.
آماری از اشتغال دانشآموختگان دانشگاه علمیکاربردی دارید؟
رصد آمار اشتغال دانشجویان در دستور کار ما قرار دارد. از 1 میلیون و 500 هزار نفر دانشآموخته دانشگاه، بیش از 75 درصد اشتغال دارند، ولی اینکه همه اینها در راستای شغلشان ارتقاء پیدا کرده باشند، اینطور نبوده و ممکن است شاغلینی که در این دانشگاه مدرک گرفتهاند، در یک رشته غیرمرتبط با کار خود تحصیل کرده باشند.
دانشگاه علمیکاربردی برای آموزشهای خاص چه برنامههایی دارد؟
خوشبختانه پیام دانشگاه علمیکاربردی، دولت و مسئولان را ترغیب کرده است که به سمت ارزشگذاری به مهارت حرکت کنند و بهجای مدرکگرایی، «مهارت» را در بطن جامعه ترویج دهند. بر این اساس پیشنهادی که در سال گذشته به ستاد کل نیروهای مسلح دادیم و مورد موافقت آنان واقع گردید، این بودکه به سربازان وظیفه در دوره خدمتشان، آموزش کوتاهمدت ارائه دهیم. اخیراً قرارگاهی بنام «آموزش مهارتی» برای کارکنان وظیفه نیروهای مسلح تشکیل شده است و در حال تدوین قرارداد آن هستیم که بتوانیم با کمک مراکز آموزش علمیکاربردی، پودمانهای آموزشی را ارئه دهیم. همین کار را برای زندانیان نیز انجام دادهایم. در برخی استانها با پیشنهاد امور زندانهای آن استان و موافقت دانشگاه با تأسیس مرکز، در داخل زندانها مرکز آموزش علمیکاربردی داریم.
بیشتر راجعبه تک درس و تک پودمان صحبت کنید؟
تاکنون بالغ بر 500 تکدرس و تکپودمان تعریف کردهایم و برنامههای آموزشی ما برای تکدرس و تکپودمان آماده است. تکدرس میتواند یک موضوع تخصصی با حدود 30 تا50 ساعت آموزش باشد که در پایان گواهی رسمی توسط دانشگاه ارائه میشود. در هر تکپودمان، بیش از 400 - 300 ساعت آموزش ارائه میشود که شبیه به یک ترم تحصیلی فشرده است. در آموزشهای پودمانی، دریک زمینه خاص آن هم بهطور فشرده آموزش داده میشود و گه این آموزش میتواند تداوم داشته باشد. بر اساس معیارهایی که داریم، تجمیع چندین پودمان آموزشی مرتبط، قابلیت تبدیل به رشته دانشگاهی را دارد؛ در این شیوه نامه، هر پودمان هم حدود 3 ماه به طول میانجامد.
وضعیت نظام صلاحیت حرفهای چگونه است؟
متأسفانه در کشور ما نظام صلاحیت حرفهای مستقر نشده است. صلاحیت حرفهای یعنی اینکه هرفرد برای تصدی هر شغل خاص، میبایست مهارت مختص به آن را فراگیرد. صرف نظر از تحصیلات آکادمیک فرد، پس از دوره آموزش، آزمونهای مهارتی و ارزیابی مورد بررسی قرار میگیرد و نتیجه این آزمونهای صلاحیت حرفهای است که مشخص میکند که این فرد برای مسئولیت درنظر گرفته شده شرایط لازم را دارد یا خیر!
در همین راستا، اداره کل صلاحیت حرفهای در دانشگاه تأسیس شده است که آئیننامههایی را تدوین کردهایم، مجوز استقرار آن را هم از ستاد اقتصاد مقاومتی گرفتهایم و بعنوان جزئی از طرحهای اقتصاد مقاومتی وزارت علوم، درحال پیادهسازی است و دانشگاه علمیکاربردی متولی آن است.
بودجه دانشگاه علمیکاربردی از کجا تأمین میشود؟
این دانشگاه هیچگونه بار مالی برای دولت ندارد. مراکز آموزش علمی کاربردی به واسطه دریافت شهریه، خودگردان هستند. حتی تمامی پروژههای عمرانی دانشگاه هم براساس دریافت شهریه صورت میپذیرد.
منبع: نشریه مهارت آفرین
نظر شما :